Diabetes FAQ- Veelgestelde vragen

Veelgestelde vragen over Diabetes Mellitus

Wat is suikerziekte?

Suikerziekte of diabetes mellitus is een ziekte waarbij er een te hoge suikerspiegel in het bloed is. Dit noemt men ook wel hyperglycemie.

De oorzaak ligt in een te lage insulineproductie door de alvleesklier (type 1 diabetes) of insulineresistentie van de lichaamscellen die niet meer afdoende reageren op het aanwezige insuline (type 2 diabetes).

Wat betekent diabetes mellitus?

De term diabetes mellitus komt van het Griekse diabètès (wat sifon betekent: dia = door[heen], bainoo = gaan) en het Latijnse mellitus (honingzoet). Diabetes mellitus betekent dus letterlijk "zoete doorstroom" waarbij doorstroom verwijst naar urine. De term verwijst naar de zoete smaak van de urine (door het aanwezige suiker) van deze patiënten. In lang vervlogen tijden werd de diagnose van diabetes mellitus gesteld door het proeven van de urine. Gelukkig zijn er tegenwoordig meer arts-vriendelijke methodes beschikbaar voor het vaststellen van suikerziekte!

Zijn de termen diabetes en diabetes mellitus hetzelfde?

De term diabetes wordt in de volkmond vaak gelijkgesteld aan diabetes mellitus. Er is echter nog een andere ziekte waar de naam diabetes in voorkomt: diabetes insipidus (=smakeloze doorstroom). Diabetes insipidus is ook een hormonale stoornis met als meest opvallende symptoom polyurie/polydipsie (overmatig veel drinken en plassen). De oorzaak ligt echter in de afwezigheid van het antidiuretisch hormoon (vasopressine) - dat aangemaakt wordt door de hypofyse en een belangrijke rol speelt in de waterhuishouding van het lichaam - of door een te zwakke reactie van de lichaamscellen op dit hormoon.

Suikerziekte komt echter veel vaker voor dan diabetes insipidus.

Wat betekent glycemie en is het hetzelfde als glykemie?

De termen glycemie en glykemie betekenen exact hetzelfde: glycemie (uitgesproken met een s) wordt vaker in Vlaanderen gebruikt, terwijl Nederlanders eerder spreken over glykemie.

De chemische klasse van de suikers omvat een heleboel moleculen. Het meest voorkomende suiker in het menselijk lichaam is glucose (glukus is oud-Grieks voor zacht: zachte smaak): een suiker dat door onze cellen als eerste-keus brandstof gebruikt wordt. Vaak worden de termen suiker en glucose (ten onrechte) als synoniemen gebruikt.

Glycemie is de samentrekking van glucose en het Latijnse haem (bloed) en betekent het gehalte van glucose in het bloed of bloedsuikergehalte (een betere, maar in de praktijk bijna niet gebruikte term zou zijn bloedglucosegehalte).

Hyperglycemie is een te hoge concentratie van glucose in het bloed, terwijl de term hypoglycemie een te laag bloedsuikergehalte aanduidt.

Hoe komt het dat een diabeticus zoveel dorst heeft?

nefron
schematische voorstelling van een nefron
©Yosi I - wikimedia commons
GNU Free Documentation License
De nieren bestaan uit miljoenen nefronen of nierlichaampjes. Het bloed dat door deze nefronen stroomt wordt gefilterd: veel water en opgeloste stoffen gaan doorheen de nefronen om gezuiverd te worden.

In de nierbuisjes wordt het grootste deel van dit water en de gefilterde stoffen terug opgenomen in het bloed. Bij een normale suikerconcentratie wordt het suiker zo volledig terug geresorbeerd in het bloed.

Bij een te hoge suikerconcentratie (hyperglycemie) tgv diabetes mellitus kunnen de nieren echter niet alle glucosemolecules terug opnemen. Het suiker dat achterblijft in de nierbuisjes zuigt water aan met een grotere urineproduktie tot gevolg.

Het totale watergehalte in het lichaam daalt en de patiënt krijgt daardoor dorst. Het gevolg is dus veel drinken of polydipsie.

Waar kan ik terecht als ik diabetes heb?

Indien u denkt dat u diabetes hebt moet u zo snel mogelijk een arts raadplegen. Deze kan op een eenvoudige en snelle manier nakijken of het suikergehalte in het bloed te hoog is.

Mensen met diabetes kunnen steeds terecht bij een patiëntenvereniging:

Moeten mensen met suikerziekte altijd prikken?

Nee! Mensen met diabetes type 1 zullen elke dag insuline moeten spuiten. Voor diabetici met het type 2 zal het echter vaak voldoende zijn om de levensstijl aan te passen, eventueel aangevuld met medicijnen in tabletvorm.

De meeste diabeten zullen wel regelmatig zelf hun bloedsuikergehalte moeten nakijken: met een vingerprik wordt een druppeltje bloed op een staafje gedaan en in een glucose-meter geschoven voor meting van de glycemie.

Is diabetes te genezen?

Een patiënt met diabetes type 2 kan zijn ziekte vaak overwinnen mits een (blijvende) aanpassing van zijn levensstijl.

Voor diabetes type 1 is er momenteel nog geen genezing mogelijk. Er zijn echter hoopvolle testen bezig die misschien ooit een definitieve genezing van diabetes type 1 kunnen bewerkstelligen.

Hitte en diabetes

Hitte heeft geen direct effect op de bloedglucose, maar kan wel leiden tot veranderingen in de dagelijkse routine die dan weer hun invloed kunnen hebben op de bloedglucose. Zo kan men bijvoorbeeld meer of minder eten, meer aktief zijn of meer inspanningen uitoefenen

Andere bedenkingen bij warm weer:

  • Zonnebrand wordt best vermeden, die kan immers het lichaam belasten en de bloedglucose doen stijgen. Best is een zonnefilter te gebruiken en een zonnebril en hoed te dragen.
  • Veel water drinken om uitdroging te voorkomen, Best een flesje water meenemen tijdens wandelingen.
  • Oefenen en meer inspannende aktiviteiten worden best ‘s morgens vroeg of ‘s avonds laat gedaan wanneer de temperatuur koeler is en de zon niet op haar piekpunt staat.
  • Indien de dagelijkse routine wijzigt, controleert men het bloedglucosegehalte best vaker.
  • Extreme temperatuursveranderingen kunnen echter een invloed hebben de benodigdheden voor diabetes; insuline kan door extreme hitte afgebroken worden, hitte en vochtigheid kunnen de bloedglucosemeters en de teststrips beschadigen en grote hoogte kan de prestatie van de glucosemeter beïnvloeden.

Mensen zijn tijdens de zomerperiode dikwijls aktiever en daardoor veranderen de insulinebehoeften. Veel landbouwers met diabetes bijvoorbeeld hebben opmerkelijk minder insulinebehoefte tijdens de zomermaanden als zij buiten op het veld werken, in vergelijking met de wintermaanden als ze meer binnen zitten.